Bebekler için Gerekli Besin Kaynakları
Bebekler için Gerekli Besin Kaynakları
SEBZELER
Memleketimizde süt çocuğu beslenmesinde sebzelere fazla önem ve-
rilmemektedir. ” Kırsal kesimlerimizde ise,durum daha da belirgindir. Günlük enerji ve protein ihtiyaçlarına katkıları” vardır ama azdır. Önemleri, içlerindeki vitamin ve minerallerdendir.
Her sebzede -kendine göre- ayrı ayrı
tamin ve mineral bulunduğundan çok çeşitli sebze tüketiminde fayda vardır. Tüketilen sebzeler bitkilerin belirli kısımlarıdır.
1- Yumrular: Patates ve yer elması.
2- Soğanlar: Sarımsak, pırasa ve soğan.
3- Meyvalar: Kabak, patlıcan, domates, hıyar ve biber.
4- Kökler: Pancar, şalgam, kereviz ve havuç.
5- Yapraklar: Ispanak, lahana, marul, pazı, semizotu ve maydanoz.
6- Çiçekler: Karnıbahar, enginar ve bamya.
7- Meyva ve tohum: Taze fasulye, taze bezelye ve taze bakla.
Süt çocukluğu beslemelerinde her sebze kullanılmaz. Bunlara örnek: Yer elması, hıyar, sarımsak, bamya ve şalgamdır.
Sebzeleri Pişirirken Nelere Dikkat Etmelidir:
1- Bol suyla iyice yıkamalıdır.
2- Pişirmeden ve yedirmeden önce doğranmalıdır.
3- Kısa sürede pişirilmelidir.
4- Pişirildikten sonra hemen kullanılmalıdır.
Sebze çorbasına ilk üç ay bitiminde başlanır. Her mevsim bulunan sebzelere göre hazırlanır. Memleketimizde geniş çapta seracılık yapılmaya başlandığından her türlü sebze, her mevsim bulunabilir hâle gelmiştir.
Not: Sebzeleri pişirmeden bol suyla yıkamak ve sebzeleri doğramak lâzımdır.
MEYVELER
Meyveler, madensel tuzlar ve vitamin bakımından çok zengin gıdalardır. Genellikle % 70-90 kadarı sudur. % 5-25 kadarı da karbonhidrat içerirler. Verdikleri kalori miktarı bu orana göre değişir. Meyveler çiğ veya komposto şeklinde tüketilir. Çiğ meyveler önce yıkanır, gerekirse soyulur. Süt çocukluğu döneminde, suyu veya püresi bebeğe yedirilir. Süt çocuklarına en önce başlanan gıdalardandır. Suni beslenen bir bebeğe üçüncü avdan itibaren de meyve suları ve püreler 150 gr. kadar vedirilir. Hazırlanan meyve suları ve püreler, taze olarak bebeğe verilmelidir. Dördüncü ve beşinci aylardan sonra da komposto ve reçel şekilleri kullanılır.
Narenciye: Memleketimizde bol bulunan portakal, mandalina, greyfurt ve limon bol C ve B grubu vitaminleri, % 8,5 karbonhidrat % 85 su ihtiva eder.
Elma: Türkiye’nin her yerinde bol ve ucuz bulunan meyvelerin basında gelir. Çocuklara ilk verilen meyvedir. Su miktarı % 50-80, karbonhidrat % 20-25 kadardır. Ayrıca C, A ve B grubu vitaminleri vardır. İçindeki pektin, ishallere iyi bir diyet oluşturur. Ayrıca elmada bulunan selüloz, kabızlığı da engeller. Elmada bulunan elma asidi, hazmı kolaylaştırıcı etkiye sahiptir.
Muz: Memleketimizin güney batı bölgelerinde yetiştirilen muz, çocukların sevdikleri pahalı bir meyvedir. Şeker, vitamin, protein yönünden zengindir. İçinde % 50-60 su, % 5 protein ve % 2 karbonhidrat bulunur. A, C vitamini çok, B grubu vitamini azdır. Madensel tuzlardan sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum vardır. Diğer meyveler ve süt içine karıştırılarak, dört aylıktan sonra, iyice olgunlaşmış muz, bebeklere 50 gram kadar verilebilir. Elma gibi ishalde de kullanılır.
Şeftali: Memleketimizde Marmara bölgesinde çok üretilen bir meyvedir. Çocuklarda suyu ve püresi kullanılır. % 80 su, % 7 protein, % 8,5 şeker, C, A ve B grubu vitaminleri içerir. Taze hazırlanan şeftali suyu ve püresi hemen kullanılmalıdır. İki aylıktan sonra verilmeye başlanabilir.
Üzüm: Ülkemizde her yerde yetiştirilir. Bol ve ucuzdur. % 77 su, % 9,6 protein grubu, % 15 karbonhidrat, ayrıca C, A ve B grubu vitaminleri bulunur. 6 aylıktan sora bilhassa kabız çocuklara suyu verilir.
Et, en önemli protein kaynağıdır. Sebze çorbası ve sebze pürelerine katılır. Önce 4 aylıkken yağsız parça dana eti çorbaya atılır. Sonraki aylarda iki kez çekilmiş kıyma şeklinde, sebze pürelerine katılır. Yedinci aya doğru dolma içi şeklinde, sekizinci aydan sonra da cızbız köfte olarak sebze püreleri üstüne 30-40 gram kadar çocuğa yedirilir.
Balık: Balık, proteinlerin en önemlilerindendir. Altıncı aydan sonra haşlama ve ızgarası 30-40 gram kadar, sebze pürelerinin üstüne verilebilir. Ancak çok taze olması gereklidir.
Dil balığı, istavrit, çupura ve mezgit gibi az yağlı balıklar tercih edilmelidir. Çocukta alerji ve hazım bozuklukları yapıyorsa verilmez. Balık vermek şart değildir. Başka hayvani proteinler de verilir.
Yumurta: Uygun şartlarda bir yavru oluşturan yumurta, pek mükemmel bir besindir. Çok taze olmalıdır. Daha ziyade doğal yollarla beslenen tavuk yumurtası tercih edilmelidir.
Soya: Soya fasulyesi, baklagiller ailesin-dendir. Et kadar besleyici olduğu iddia edilmektedir. Memleketimizde de yetiştirilmeye başlanmıştır. Besinsel değeri yüksektir. Protein ve yağ deposudur. Etlere yakın proteini vardır. Soya proteininin çocuk beslenmesindeki yeri büyüktür ve çok yararlıdır. Unlara karıştırılarak ekmeğin protein ve enerji değeri yükseltilir. Günlük protein ihtiyacının karşılanmasında destek olur. Ekmeğe önem verilen yurdumuzda bu çok önemlidir. Çocuk beslenmesinde soya ununun yanında, soya sütü de kullanılır.
Soya Sütü: Soya fasulyesine sekiz kat su katılıp 24 saat şişmesi için bekletilir. Sonra değirmende öğütülerek filtre edilir. 20 dakika pişirilir. Homojen beyaz fasulye kokusuna benzer bir sıvı elde edilir. İçinde % 4,4 protein, % 18 yağ, % 1,5 karbonhidrat bulunur. Şeker ve vanilya eklenilerek kokusu giderilir. Yüz derecede inek sütü gibi ka-bararak kaynar. Üç aylıktan önce verilecekse 1/2 veya 1/3 sulandırılır. İnek sütünden üstün değildir. Soya sütüyle yoğurt bile yapılır. Yağının yüksek oluşu dikkate alınmalıdır. Bazı önemli hâllerde çocuk hekimi tarafından verilmesi gereklidir.